Ik ga regelmatig naar de GGD voor een soa-test. Het zit nou eenmaal in mijn systeem sinds ik in Amsterdam woon en mezelf, maar vooral andere mannen, heb ontdekt. Het hoort erbij en ik vind het ook belangrijk om bezig te zijn met mijn seksuele gezondheid. In totaal heb ik zo’n twintig soa-testen gehad in mijn leven en slechts twee keer is er een soa geconstateerd. Ik ben er zeker niet trots op, maar toch vind ik dit een prima score.
In 2010 heb ik mijn allereerste soa-test. Het is een hele happening met persoonlijke vragen, bloed, speeksel, plas, een wattenstaaf-schraap-dingetje in mijn lul en een soort eendenbek in mijn anus zodat de arts ook daar met een wattenstaaf doorheen kan wroeten. Dat is mijn eerste soa-test in een notendop. Alle uitslagen zijn negatief en daarmee dus goed. Ik ben blij. Een soa-test zelf laat al een bepaalde indruk op je achter, maar iets wat ik nooit meer vergeet is het wachten op de uitslag. Het gevoel tijdens het wachten. En dan heb ik het niet over de uitslagen die een week duren, maar over de uitslag van de hiv-sneltest die je al binnen een half uur krijgt. Na de test word je gevraagd om weer plaats te nemen in de wachtkamer totdat de uitslag er is. En naarmate ik me vaker laat testen, des te zenuwslopender deze half uurtjes worden.
Als ik in de wachtkamer zit vóór de test, zit ik vooral in mijn eigen wereld. Ik denk na over mijn dag, ik kijk op mijn telefoon en ik ben gewoon lekker met mezelf bezig. Als ik echter in de wachtkamer zit ná de test, wachtend op die hiv-uitslag, zit ik ineens in de wereld van de wachtkamer. Ik houd alles in de gaten zonder dat ik dat wil. Ik houd alle artsen in de gaten die in- en uitlopen en ik houd alle ‘patiënten’ in de gaten. Waarom zou hij hier zitten? Zou zij een soa hebben? Volgens mij heeft hij net slecht nieuws gehad. Waarom is die vrouw zo snel klaar? Ze komt echt net pas binnen. Waarom gaat hij al voor de derde keer naar de wc? Huh, waarom lopen daar twee artsen naar binnen? Waarschijnlijk omdat iemand een moeilijke soa heeft. Ik houd alles en iedereen in de gaten en creëer daarbij mijn eigen verhaaltjes. En dat maakt me langzaam gek naarmate de jaren verstrijken. Elke keer als een patiënt wordt opgeroepen op de schermen maakt mijn hart een sprongetje van lichte paniek. Ben ik nu aan de beurt om te horen dat ik hiv heb?
Joeri (31)
Mijn vriend is hiv-positief, maar niet detecteerbaar. Hij kan het virus dus niet overdragen, maar dit bleek toch niet voldoende voor mijn gemoedsrust. Onze seksuele relatie leed eronder en daarom heb ik besloten om toch PrEP te gaan slikken. Voor de extra zekerheid en voor mijn gemoedsrust.
Ondanks al mijn gedachtes voelt het goed dat ik me elk half jaar laat testen. Het voelt verantwoord en gezond om dit te doen. Ik heb een actief seksleven en zo nu en dan laat ik me testen. Maar naarmate ik ouder word, merk ik dat mijn seksleven begint te veranderen. Ik weet niet precies wat het is of waardoor het komt, maar ik begin steeds meer te piekeren. De soa-testen krijgen een leidende rol en mijn seksleven wordt ondergeschikt. Ik leef van negatieve uitslag naar negatieve uitslag. Dit wil ik ook graag zo houden, dus dit wordt een ding in mijn hoofd. Ik stem seks steeds meer af op de geplande soa-testen. Ik begin een nieuw jaar bijvoorbeeld het liefst met een schone lei (een negatieve uitslag) en ik wil ook liever geen seks vlak voordat ik een soa-test gepland heb staan. Dan zegt de test namelijk niets over het contact met die persoon en daardoor wordt de test in mijn hoofd ‘zinloos’. Je kunt je voorstellen dat dit soort gedachtes geen positief effect hebben op mijn seksleven.
Het is denk ik 2015 (het jaar waarin ik mijn tweede soa krijg) en ik zit inmiddels op een punt waar ik zo bang ben voor soa’s, en dan met name hiv, dat ik steeds minder geniet van seks. Maar wat weet ik nou écht over soa’s? Wat weet ik nou écht over hiv? Ik ben bang voor iets wat ik helemaal niet begrijp. Soa’s zijn niet eng of vies. En de mensen die ze hebben ook niet. Ik heb helemaal niet de juiste informatie tot mijn beschikking die het enge beeld in mijn hoofd rechtvaardigen.
Ik zit op een punt waar ik bang ben voor alles wat mijn lichaam kan binnenkomen. Zodra er ook maar een stijve pik in de buurt komt van mijn anus, speelt deze angst al. In mijn beleving is het dan als volgt: hoe dieper je neukt, hoe langer je neukt, hoe vochtiger het is, hoe gevaarlijker het is om bijvoorbeeld hiv te krijgen. Ook al is er een condoom in het spel. Nog steeds zijn dit soort dingen ‘gevaarlijk’. Probeer met dit soort gedachtes maar eens fatsoenlijk seks te hebben. Probeer dan maar eens te genieten als er een soort hiv-wolkje boven je hoofd zweeft met allerlei enge (en vaak onterechte) gedachtes die af en toe naar beneden storten tijdens de seks.
Joost (45)
Ik gebruik geen PrEP, omdat ik betwijfel of mijn organen dat wel aankunnen. Nu en over dertig jaar. En ook omdat ik denk dat onveilige seks dan verleidelijk wordt en daardoor andere soa’s een probleem gaan worden.
Nu ik weet wat ik weet over hiv, schaam ik me dat ik ooit ruimte heb kunnen maken voor het hiv-wolkje boven mijn hoofd. Ik ben bang voor iets waar ik echt niks vanaf weet. Ik mag van geluk spreken dat ik ben opgegroeid in mijn generatie. De generatie die de aidscrisis niet heeft meegemaakt. Ik ben de vorige generaties dankbaar dat zij zo hard hebben gevochten om er mede voor te zorgen dat ik nu zorgeloos dit verhaal over hiv en PrEP kan schrijven. Als ik nou gewoon veel eerder mijn hiv-oogkleppen had afgedaan, dan had ik een veel completer en correcter beeld gehad van hiv en dan was het hiv-wolkje waarschijnlijk nooit ontstaan in mijn gedachtes.
Jorge (29)
Voor mij is PrEP gewoon common sense! En seks zonder condoom is lekkerder, so a pill a day is a small price to pay.
Rowan (24)
Als ik PrEP zou gebruiken, denk ik dat ik juist vaker onveilige seks ga hebben. Ik denk dat PrEP mij té vrij gaat laten denken. En is het echt 100% veilig? Die vraag speelt bij mij ook mee.
Ik ben echt een laatbloeier als het aankomt op PrEP. Tot een jaar geleden weet ik niet veel meer dan dat het je beschermt tegen hiv en dat het gebruikelijk is in landen zoals de VS en Spanje. Het is september 2019 en ik ben weer bij de GGD voor een soa-test. Geheel onverwachts verloopt deze test anders dan normaal. De arts vertelt over het nationaal PrEP-programma en vraagt of ik interesse heb om deel te nemen. Uit nieuwsgierigheid zeg ik ja en niet veel later heb ik mijn intakegesprek. Ik krijg te horen dat ik een geschikte PrEP-gebruiker zou zijn en dat ik mag starten met de pillen. Alleen in de eerste weken heb ik last van bijwerkingen, zoals maagklachten en rare dromen. Ik weet nog niet zo goed wat ik ervan moet denken.
De eerste keer seks nadat ik ben begonnen met PrEP voelt heel onwennig. Maar op een goede manier. Er valt een soort last van mijn schouders. Ik voel me goed en ik merk dat ik me meer kan openstellen voor de seks en voor de andere persoon. Zowel mentaal als fysiek. Ik ben niet meer zo krampachtig en terughoudend zodra onze naakte lichamen elkaar raken. Ik ben veel minder aan het piekeren. Ik maak me nog steeds zorgen over soa’s, ik ben echt niet in één sessie genezen van al mijn zorgen, maar ik maak me voor het eerst even geen zorgen over hiv. Er hangt voor het eerst sinds lange tijd geen hiv-wolkje boven mijn hoofd en er storten geen gekmakende gedachtes naar beneden.
Mensen vragen me wel eens waarom ik PrEP gebruik, maar ik heb dat nooit zo goed kunnen vatten in één zin. Met tientallen soa-testen in mijn boekje voel ik me verantwoord als het aankomt op seksuele gezondheid, maar daarbij ben ik gaandeweg mijn seksuele vrijheid verloren. Mede door het door mij gecreëerde hiv-wolkje, met daarin onjuiste informatie en onterechte angsten en gedachtes. Ik verloor mijn vrijheid om zorgeloos, maar nog steeds verantwoord, te genieten van seks. PrEP zorgt ervoor dat ik weer seks kan hebben zonder die angst, zonder dat hiv-wolkje. En dat is me heel wat waard. Ik kan nu eindelijk weer met een gerust hart genieten van die stijve pik die in mijn buurt komt.
Voor meer info over hiv en PrEP: ga naar je huisarts, de GGD, Man tot Man of PrEPnu. Ga in ieder geval niet je eigen hiv-wolkje creëren zoals ik dat deed.
Matthijs van Els 